خلاقیت موتور محرکه نوآوری، حل مسئله و موفقیت در دنیای فرداست. پرورش این قابلیت ارزشمند باید از همان سالهای اولیه زندگی کودکان آغاز شود و خانواده، به عنوان اولین و مهمترین محیط یادگیری، نقش بیبدیلی در این مسیر ایفا میکند. اما سؤال اصلی بسیاری از والدین این است: "چگونه میتوانیم خلاقیت را در فرزند خود شکوفا کنیم؟" این مقاله با گردآوری مجموعهای از کاربردیترین و سادهترین روشها، راهنمای جامعی برای شما عزیزان خواهد بود تا با به کارگیری آنها، گامهای مؤثری در جهت تقویت قوه تخیل و خلاقیت کودک دلبندتان بردارید.
پرورش خلاقیت در کودکان: راهکارهای عملی و مؤثر برای والدین
انجام بازیهای فکری:
با او به انجام بازیهایی بپردازید که نیاز به فعالیتهای ذهنی دارد، به طور مثال میتوانید در اختیار او اشبایی یا شکل، رنگ و جنس متفاوت قرار دهید تا کودک بتواند با لمس کردن، دیدن و بررسی تفاوت آنها، قوه خلاقیتش در مرحله رشد قرار گیرد و یا با کودک در پارک قدم بزنید و با هیجان در مورد دیدههایتان با او صحبت کنید تا تمرکزش را نسبت به محیط اطرافش افزایش دهید. در ضمن ریخت و پاش در حین بازی عامل اصلی در این زمینه محسوب میشود. پس از این کار ممانعت به عمل نیاورید.
احترام گذاشتن به کودک:
یکی از مهمترین معیارهای بروز خلاقیت در کودک احترام به او در محیط خانواده و همچنین در بیرون از محیط خانواده توسط والدین میباشد. والدینی که به کودک خود به عنوان یک فرد مستقل و منحصر به فرد نگاه میکنند و به توانایی او ایمان دارند و به افکار و رفتار او اهمیت میدهند، موجبات رشد و بروز خلاقیت او را فراهم میآورند.
مهر و محبت، صحبت، بوسه و نوازش:
همانند عصای حضرت موسی معجزه میکند و قابلیت تبدیل و تغییر معادن را داراست. در این زمینه وظیفه اساسی بر عهده پدران است و نوازش مادر غذای روح برای کودک محسوب میگردد. همان طور که کودک نیازمند غذای جسم میباشد، به همان اندازه و بیش از آن نیاز به غذای روح برای او احساس میشود. پس او را از این موهبت بهرهمند سازید، چرا که رشد قوه تخیل کودک در راستای رشد سلامت روح او در حرکت است.
قصه گویی:
کودک خود را وارد دنیای زیبای قصه کنید. گاه او را جای شخصیت اصلی داستان قرار دهید و گاه از او برای ادامه قصه کمک بگیرید. با ایجاد شخصیتها و موقعیتهای خیالی در فرای زمان و مکان، گامی اساسی در پرورش قوه تخیل کودک برداشتهاید.
شوخ طبعی اعضای خانواده:
به طور کلی شوخ طبعی و خندیدن اعضای خانواده، انجام تفریحات سالم و سرگرمیهای شاد، موجب بروز تفکر خلاق در کودکان میشود. به قول ارسطو اگر از مردم پرسیم عالیترین خوبیهای قابل دسترس چیست؟ خواهند گفت: "خوشی".
مهیا کردن فرصت کافی برای تفکر کودکان:
والدین باید فرصت لازم را برای تفکر به کودک خود اختصاص دهند. آنها میبایست با داشتن سعه صدر، فرصت آزمایش و خطا را به کودک خود بدهند، ولو این فرصت، ریختن یک کاسه ماست بر روی زمین باشد و یا زدن دو لیوان به یکدیگر، تا با این کار موقعیتهای جدیدی برای تفکر و انگیزش قوه خلاقیت کودک ایجاد گردد.
اعمال در روابط عاطفی:
در خانوادههایی که والدین در روابط عاطفی خود با کودک اصول را رعایت میکنند و از سویی روابط سرد و جدایی میان اعضای خانواده خبری نیست، میزان رشد و بروز خلاقیت در کودکان به مراتب بیشتر خواهد بود. از سوی دیگر، نباید وابستگی بیش از اندازه میان کودک و والدین وجود داشته باشد؛ زیرا این وابستگی میتواند موجب سرکوب خلاقیت گردد.
نقش الگویی خانواده:
به طور کلی والدینی که دارای تفکر خلاق میباشند، کودکان خلاق و باهوش خواهند داشت. این دسته از والدین، همواره دارای ایدههای جدیدی در محیط منزل میباشند. کودکان آنها با ملاحظه موقعیتهای این چنینی، ضمن تشویق شدن به ایجاد خلاقیت در طول روز، سعی میکنند از تحول و تنوع استقبال نمایند.
تفویض اختیار و تصمیمگیری:
والدینی که در محیط خانه، برخی از اختیارات خود را به کودک خود تفویض میکنند و در تصمیمگیریها از کودک خود نیز به عنوان یکی از اعضای خانواده نظرخواهی میکنند، در تقویت قدرت خلاقیت آنها کمک شایانی کردهاند. این قبیل والدین به کودک خود اجازه میدهند تا بسیاری از تصمیمات مربوط به خود را شخصاً بگیرد و در موقعیتهای متفاوت و در صورت بروز مشکل با آنها مشورت و چارهجویی کند.
